Hurma ağacı nasıl yetişir, Palmiyegiller familyasından olan hurma, insana en çok benzeyen bitkidir. Dişiliği ve erkekliği, döllenme ve meyve vermesi, ortalama yaşamı, en verimli yılları, beden yapısı gibi birçok niteliği ile insana benzerlik gösterir. Kökleri sudan, tepesi güneşten ayrılmamalıdır. Sıcak ve su bir arada olmazsa meyve vermez.
Bu hal 'Ayağı cennette, başı cehennemde olmalıdır' diye tabir edilmektedir.
Hurma ağacı nasıl yetişir, Dik ve kalın bir gövdeye sahiptir. Yaklaşık 25 metre yüksekliğinde gövdesi kesilmiş dalların diplerinin kalıntılarıyla kaplı bir ağaçtır. Dallar arasında yetişen meyveler salkım şeklinde olup yaklaşık 8-10 kg ağırlığında binlerce hurmayı taşımaktadır. Her ağaçtan 40 ile 100 kg arasında meyve elde edilir. Hurma ağcının ömrü de tıpkı insan ömrü gibi 60-70 yıl, en çok da 130 yıldır. En verimli zamanı ise 15-40 yılları arasındadır. Hurma ağacı birçok ağaca oranla daha kalın ve dik bir gövdeye sahiptir. Hurma ağacı, ancak sıcak ve sulu ortam olursa meyve verebilir.
Hurma ağacı dikimi
Hurma ağacı büyüme ve olgunlaşma zamanında yüksek sıcaklık isteyen bir ağaçtır. Hurma ağacı sıcaklığın ılıman ve eksi derecelere düştüğü yerlerde meyve vermez; bu nedenle iklim son derece önemlidir. Çekirdekten de yetiştirilebilir; fakat daha sağlıklı olması bakımından kendi bünyesinden çıkan filizlerden (Yavru) yetiştirilir. Bu yavrular bizzat ağacın gövdesinde oluşurlar ve belli bir süre sonra yavru filiz sanki bir sezaryen ameliyatı gibi bir ameliyat ile alınır, anne ağacın görebileceği yakın bir yere dikilir.
Belli büyüklüğe ulaştıktan sonra da annenin yanından alınarak başka bir yere nakledilir. Hurma ağacının meyve verebilmesi için mutlaka insan eliyle döllenme yapılması gereklidir. Eğer bu bir yıl yapılmazsa o ağaç kesinlikle meyve vermez.
Hurma meyvesinin oluşumu
Özellikle hurmanın döllenmesi ve yavrulaması aynen insan gibi olması sebebiyle çok ilgi çekicidir. Döllenme olayı kış mevsiminde gelişmektedir. Erkek hurma ağacından alınan polenler (Tal) bir yerde kuruma bırakılır. Dişi hurma ağacının tepesinde kendiliğinde bir yarık açılmaya başlar. Bu yarık kısma belli oranda (Tal) kurutulmuş polenler konulur ve üzeri zarar görmeyecek bir biçimde sarılır. Böylece döllenme işlemi tamamlanmış olur. Hurma ağacının en verimli dönemi 15 ile 40 yaşları arasıdır. Diğer dönemlerde meyve verse de bu dönem gibi olmaz. 60 yaşından sonra da artık ya meyve vermez veya çok az meyve verir hale gelir. İnsana bu kadar benzemesi çok ilginçtir.
Hurma ağacı meyveleri oluşumundan itibaren hababuk, belah, büsr, rutab ve temr olarak dönem isimleri vardır. Rutab yaş hurma diye bilinen hurma biçimidir. Temr de kurutulduktan sonra şeklidir. Hurma meyvesi oluşurken ilk üç aşamada yenmesi pek tavsiye edilmez. Rutab ve temr durumuna gelince yenmelidir. Hurma meyvesinin gelişimi yalnızca tepesindeki gummar denilen kısımda olur. Gummar'a zarar gelirse ağaç ölür.
