Datça Hurması Tanımı ve Tarihçesi Datça Hurması, ilk olarak 1982 yılında İstanbul Üniversitesi'nden Prof. Dr. Melih Boydak tarafından Türkiye'de tespit edilmiştir. Bu endemik tür, Datça, Finike ve Girit'te yetişmektedir. Dördüncü Buzul Çağı'ndan kalan bu bitki türü, buzul çağında güneydeki sıcak iklimlere inmiş ve korunaklı bölgelerde, özellikle derin dere ve kıyı vadilerinde günümüze kadar ulaşabilmiştir. Dağılım ve Yetişme Alanları Datça Hurması, Türkiye'deki en geniş yayılımını Datça Yarımadası'nda göstermektedir. Hurmalıbük ve Eksere vadilerinde nem ve su seviyesi yüksek olan alanlarda yetişir. Ayrıca, Girit Adası'nın Vai koyunda da bolca görülür. Vai hurmalığı, Avrupa'nın en büyük palmiye ormanı olarak kabul edilmektedir. Datça Hurması, bu derin vadilerin tabanında akan derelerin çevresinde yayılım gösterir. Dereler, yağmur suları ile beslenmekte ve yağmur mevsimi boyunca dar vadilerden akmaktadır. Özellikleri Datça Hurması, Avrupa'da doğal olarak yetişen iki palmiye türünden biridir. Datça'da köylüler, Ekim ve Kasım aylarında bu ağaçların meyvelerini toplar. Bu meyveler, açık turuncu renge sahip olup, olgunlaşmamış hurmaya benzer ve oldukça buruk bir lezzete sahiptir. Ağacın görünümü, normal hurmaya göre daha mavimsi-gri bir renkte olup, daha kısa yapraklı ve daha yabani bir görüntüye sahiptir. Ekosistem ve Koruma Datça Yarımadası'ndaki doğal yayılış alanları, yerleşim yerlerinden uzak, oldukça dik ve sarp vadilerdir. Bu alanlar, hemen hiç uğranmayan ya da çok nadir olarak ziyaret edilen bölgelerdir. Datça Hurması, fevkalade güzel ve dekoratif görüntüsüyle park ve bahçelerde yerli ve seçkin bir tür olmaya adaydır. Datça Hurması, tohumla ve vejetatif yolla doğal olarak yetiştirilebilmektedir. Yetişme Alanları Datça Hurması, özellikle Datça'nın Soğuksu dönemeçlerinin olduğu bölgenin kuzey ve güney yönlerindeki vadilerde toplu olarak yetişir. Kuzeyde Eksera Deresi, güneyde Hurmalıbük, Karasüleyman Deresi ve Karaali Deresi bu ağacın fazlaca görüldüğü yerlerdir. Bu derin vadiler, kuvvetli rüzgarlardan etkilenmeyen ve denize doğru dik inen sarp vadilerdir. Vadiler, denizle buluştuğu yerde güzel bir koy oluşturur. Yaşadıkları kısımların yamaçları, frigana denen bodur bitkilerle kaplı olup, bazı bölümlerde yayılmacı kızıl çam ağaçları Datça Hurması ağaçlarını tehdit eder duruma gelmiştir. Ek Bilgiler Bilimsel araştırmalar, Datça Hurması'nın birkaç bölgede daha görüldüğünü ancak bu bölgelerdeki ağaçların Datça'dakiler kadar boylu olmadığını ortaya koymuştur. Ayrıca, Datça Hurması'na dere tabanının dışında yamaçlarda ve tepelerde de rastlanmaktadır. Bu alanlarda sıralanışları, vadilere akan küçük dereler boyunca oluşmuştur. Büyük ihtimalle kuşların taşıdığı tohumlarla diğer kısımlarda da tek tük görülmektedir. Datça Hurması'nın anavatanı olan bu bölgelerin dışında görülen Datça Hurması ağaçları, insanlar tarafından tohum yoluyla üretilenlerdir. Datça Hurması'nın yetiştiği yerlere bakıldığında, kuvvetli rüzgarlardan etkilenmeyen derin vadilerde yer aldıkları görülmektedir. Bu vadiler, denize doğru dik inen sarp vadiler olup, vadinin denizle buluştuğu yerlerde güzel koylar oluşur. Yaşadıkları kısımların yamaçları, frigana denen bodur bitkilerle kaplıdır ve bazı bölümlerde yayılmacı kızıl çam ağaçları, Datça Hurması ağaçlarını tehdit eder duruma gelmiştir. Datça Hurması, bu kısımlarda çam ağaçlarının arasında kaybolmuş durumdadır. |